Hoe Gods eer te redden?
Pijnlijk en verdrietig, dat is toch de eerste kwalificatie die ik zou willen geven aan de zogeheten ‘Nashville Verklaring’. De opstellers willen Gods naam eer aandoen, maar volgens mij maken zijn naam te schande. De wijze waarop homoseksuelen en transgenders daar worden ‘weggezet’, heeft met de liefde van God helemaal niets van doen. Mijn gedachten gaan uit naar die orthodoxe homo’s, lesbo’s, transgenders – en al die anderen die mogelijk worstelen met hun gender, met hun seksuele identiteit, met wie zij mogen zijn voor God en in hun gemeenschap. Zij worden door zo’n verklaring weer teruggejaagd de kast in – en de kast wordt van buiten op slot gedraaid.
Na wat inleidende schermutselingen over het huwelijk en het verschil tussen man en vrouw komt de verklaring echt op stoom met de stelling dat genderidentiteit en seksuele identiteit een vrije keuze zijn. Dat gebeurt in het vijfde artikel waarin staat: “WIJ ONTKENNEN dat fysieke afwijkingen of psychische gesteldheden de door God ingestelde band tussen het biologische geslacht en het zelfverstaan als mannelijk en vrouwelijk tenietdoen.”
Ja het staat er echt. En mijn antwoord is “Nee!” Nee, iemands gender, of iemand seksuele geaardheid, dat is hoe mensen geboren worden, hoe ze door God geschapen zijn. Niemand ‘kiest’ ervoor om plots homo te worden, of om te bedenken dat hij of zij in het verkeerde lichaam geboren is. Dat is geen keuze. Een ‘coming out’ is niet zelden een lange en vaak moeizame weg, waarop mensen ontdekken dat ze anders zijn dan de meeste mensen om hen heen, dat ze niet voldoen aan het ideaalbeeld wat de omgeving vaak heeft, dat ze misschien ook wel niet voldoen aan het ideaalbeeld en de verwachting die ze zelf van zichzelf hadden. Maar gelukkig kan het ook een bron van vreugde zijn als mensen hun eigenheid mogen ontdekken – en als ze zich dan in hun eigenheid en hun identiteit, in hun diepste wezen erkend mogen weten door hun omgeving. En voor gelovigen hoort daar ook bij, dat ze zich gekend mogen weten door God. En dat wordt al die mensen hier ontzegd!
In artikel 13 van de verklaring wordt vervolgens een ander zelfverstaan dan als heteroseksuele man of vrouw in het lichaam waarin iemand geboren is, definitief van de hand gewezen: “WIJ ONTKENNEN dat de genade van God in Christus een zelfverstaan rechtvaardigt dat niet in overeenstemming is met Gods geopenbaarde wil.” Wie nog enige hoop had er te mogen zijn, die krijgt hier te horen dat wie en wat hij of zij is nimmer in overeenstemming met Gods bedoeling kan en zal zijn. Hier worden mensen afgeschreven, verdoemd. Hier worden ze niet enkel de kast ingetrapt, ze worden ook de grond ingetrapt.
En dan als nabrander komt er nog een toelichting waarin wordt gesproken over pastorale zorg, etc. Eerst mensen hun bestaansrecht ontzeggen en dan beginnen over pastorale nabijheid en zorg, zoals dat in het naschrift gebeurt, dat is helemaal wrang. Natuurlijk, ik lees dit met een andere bril, namelijk met die van een vrijzinnig christen, staand in de Nederlandse doopsgezinde traditie. Ik herken mij dus volstrekt niet in de strekking van de verklaring, ik herken mij ook niet in het Godsbeeld waar de opstellers vanuit gaan, in hun Bijbelinterpretatie, of in hun ideeën over huwelijk, seksualiteit, seksuele geaardheid en genderidentiteit. Ik snap ook niet hoe je als gelovig christen eigenlijk iets anders kunt wensen voor een ander, dan dat hij of zij in vreugde mag aanvaarden wie hij of zij ten diepste is – en dat hij of zijn zich daarin door God gekend mag weten. Wat is dus in Godsnaam de zin van deze verklaring?
En als we dan toch als christenen ons ergens over uit moeten spreken in het publiek debat, laten we het dan hebben over andere zaken. Eigenlijk vraag ik mij af wat de kerk eigenlijk überhaupt te zeggen heeft over wat twee (of meer) volwassen mensen doen met elkaar achter de slaapkamerdeur, zolang dat met wederzijdse vrije instemming gebeurt – en zolang er geen mensen door beschadigd worden. Kunnen we ons bijvoorbeeld weer druk gaan maken over hoe we met z’n allen Gods schepping plunderen en verkrachten? Kunnen we daar misschien publiek stelling tegen nemen als christenen? En zouden de Nederlandse ondertekenaars van de Nashville verklaring misschien een verklaring willen opstellen, waarin ze hun Amerikaanse geestverwanten vragen afstand te nemen van een president die discrimineert op grond van huidskleur, die vrouwen publiekelijk vernedert, die mensenrechten bij voorkeur aan zijn laars lapt en vluchtelingen demoniseert? Misschien dat er daarmee nog iets van Gods eer en zijn goede bedoelingen valt te redden.
Fulco van Hulst
Predikant Geloofsgemeenschap het Penninckshuis – Deventer
Docent Praktische Theologie en Pastorale Ethiek – Doopsgezind Seminarium/VU