Nog drie maanden. Wat doen wij?
Er is iets aan de hand. In ons land, in de wereld. Dat voelen we allemaal wel. En toch… soms komt het maar moeilijk echt binnen bij mij. Daar schaam ik mij een beetje voor. Ik leef in veilige, comfortabele omstandigheden: ik heb werk, genoeg te eten, verwarming, goede gezondheid, etc. Daardoor lees ik wel het nieuws en luister naar analyses, maar de ernst van wat er gebeurt, en de dreiging die dat met zich meebrengt, dringt niet altijd écht tot mij door.
Toch is dit echt een bijzonder moment in de tijd. Zeker nu het kabinet gevallen is. En wat doen wij? We lijken met z’n allen te twijfelen, te wachten. En ja, er zijn veel problemen tegelijk: een woningtekort, klimaatverandering, spanningen rond migratie, stijgende prijzen. En ondertussen zien we hoe, ook in Nederland, de democratie onder druk staat.
Als ik artikelen lees of podcasts luister, bijvoorbeeld van De Correspondent (onderaan vind je een paar linkjes), dan wordt daarin een somber beeld geschetst. Er wordt zelfs gesproken over fascisme. Dat is een zwaar woord, vol geschiedenis – we denken meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Maar ook in deze tijd zie je vormen van die ideologie terug.
Wat is fascisme eigenlijk?
Het is een politieke stroming waarin macht sterk geconcentreerd is, vaak bij één leider. Er is weinig ruimte voor tegenspraak en kritiek op de macht wordt onderdrukt. Vaak gaat het gepaard met autoritair nationalisme en normalisering van geweld. Zulke signalen zie je nu op meerdere plekken in de wereld. Ook bij ons?
Wat als we pas achteraf zien hoe diep de ondermijning ging? Wat als we, net als in eerdere periodes van opkomend fascisme, pas achteraf beseffen hoe structureel de ondermijning was?
Op veel plekken zie je hoe het vertrouwen in wetenschap, rechtspraak, kunst en vrije media wordt aangetast. Als we dat normaal gaan vinden, raken we het fundament van onze democratie kwijt. En daar begint het altijd mee.
Fascisme komt niet meteen met soldatenlaarzen en marsen. Het begint met twijfel zaaien over wat waar is. Met het verdacht maken van mensen die nadenken, die vragen stellen: journalisten, kunstenaars, wetenschappers. Met het verdelen van mensen in kampen. Polarisatie is geen bijeffect – het is een strategie. En als het midden uiteenvalt, klinkt al snel de roep om een sterke leider.
Daarom hebben wij – als burgers, als kerken, als instellingen die geworteld zijn in waarden en gemeenschap – een verantwoordelijkheid.
Misschien wel onze belangrijkste taak in deze verwarrende tijd: bouwen
aan wat dreigt te worden afgebroken. Bouwen aan waarheid. Aan kunst.
Aan denken. Aan verbondenheid. Aan moed. Aan verzet.
Zoals in dat gedicht van Remco Campert:
Verzet begint niet met grote woorden,
maar met kleine daden…
jezelf een vraag stellen –
daarmee begint verzet.
En dan die vraag aan een ander stellen.
Misschien is ons Penninckshuis zo’n plek. Een plek waar het Stille Midden leert spreken. Waar we oefenen met vragen stellen, met nuance vasthouden, met zoeken naar wat waar is. Waar we waakzaam zijn voor elke stap richting autoritair denken – en daar iets tegenover zetten. Een plek om samen te komen, om samen weerstand te bieden tegen wat dreigt te komen, als wij niet opletten.
Over minder dan drie maanden zijn er verkiezingen. Wat gaan wij doen?6+
Nicoline
Uitnodiging
Wat doen wij?
Wat raakt je?
Wat maakt je bezorgd?
Waar voel jij de spanning van deze tijd
We nodigen je uit voor een avond van ontmoeting en gesprek in het Penninckshuis
Een plek om te delen wat ons bezwaart, wat ons beweegt, wat we niet goed onder woorden krijgen.
Samen zoeken we naar taal, naar moed, naar richting.
Datum: dinsdag 9 september, tijd: 19.30 uur
Locatie: het Penninckshuis
Aanmelden is noodzakelijk, via info@hetpenninckshuis.nl of telefonisch bij Nicoline